Geografia

przez · Opublikowano · Zaktualizowano

 

LGD N.A.R.E.W. działa na terenie jedenastu gmin województwa podlaskiego, położonych wokół Narwiańskiego Parku Narodowego: Choroszcz, Krypno, Kobylin Borzymy, Łapy, Poświętne, Sokoły, Suraż, Turośń Kościelna, Tykocin, Wyszki, Zawady. Park obejmuje swoim obszarem bagienną dolinę Narwi, od Suraża do Rzędzian o powierzchni 6810 ha. Wielkim walorem przyrodniczo-krajobrazowym tego obszaru jest pierwotna przyroda, rozległe bagna, podmokłe tereny oraz unikatowy system doliny rzecznej Narwi, która płynąc wieloma korytami tworzy unikalną w skali Polski i Europy, skomplikowaną sieć połączeń, zwaną Polską Amazonią.

Teren jedenastu gmin LGD N.A.R.E.W. położony jest w środkowej części województwa podlaskiego. Obszar od wschodu graniczy z miastem oraz gminą i miastem Białystok, które jest głównym w regionie ośrodkiem przemysłowym, gospodarczym, handlowym, naukowym, kulturalnym oraz wywiera znaczący wpływ na obszar okolicznych gmin. Siedem gmin Partnerstwa N.A.R.E.W. położonych jest na obszarze powiatu białostockiego, gminy Sokoły i Kobylin Borzymy na terenie powiatu wysokomazowieckiego, gmina Krypno na terenie powiatu monieckiego, gmina Wyszki na terenie powiatu bielskiego

Dolina Górnej Narwi – na obszarze której znajduje się jedenaście gmin LGD N.A.R.E.W., jest jedną z 8 krain geomorfologicznych Niziny Północnopodlaskiej, wyodrębnionych na terenie Podlasia. Od północy graniczy z Kotliną Biebrzańską, z Wysoczyzną Białostocką od wschodu, od południa z Równiną Bielską i od zachodu z Wysoczyzną Wysokomazowiecką.

 

CHARAKTERYSTYKA

Ukształtowanie powierzchni Niziny Północnopodlaskiej, która stanowi obszar zlewniowy Narwi, nastąpiło w wyniku działalności lodowca podczas zlodowacenia środkowopolskiego ok. 200 000 lat temu. Jest to teren nizinny. Wzniesienia mają niewielkie wysokości względne. Jeziora są nieliczne i znajdują się w końcowym stadium zarastania roślinnością. Cały obszar znajduje się w dorzeczu Narwi, która ma, typowy dla nizin Polski, charakter wyrażający się maksymalnym stanem wód i przepływów na wiosnę w okresie topnienia śniegów oraz drugorzędnym maksimum w miesiącach letnich.

Dolina Górnej Narwi, a szczególnie jej odcinek w obrębie LGD N.A.R.E.W., wykształciła się w obrębie dość szerokiego i niezbyt głębokiego obniżenia terenu. Dolina Górnej Narwi zajmuje powierzchnię ok. 480 km2, natomiast teren LGD N.A.R.E.W. ma powierzchnię 1536 km2. Składa się z trzech zasadniczych części, z czego najciekawsza i najbogatsza przyrodniczo, jej część to środkowy fragment rzeki, położony na obszarze LGD odcinek od Suraża do Żółtek. Tereny te, położone w Narwiańskim Parku Narodowym bywają nazywane „Polską Amazonią” i są osobliwością przyrodniczą tej części Europy. Narew płynie tu w kierunku północnym, skręcając i wielokrotnie rozczłonkowując dolinę wieloma rozdzielającymi się i łączącymi ponownie korytami. Narew z tego właśnie powodu zyskała sobie miano rzeki anastomozującej, czyli inaczej warkoczowej. Dno doliny Narwi jest zatorfione, cechą charakterystyczną tej części doliny jest występowanie wielu zakoli, przełomów i basenów.

 

Klimat regionu północno-wschodniej Polski, gdzie położony jest obszar Doliny Górnej Narwi, odznacza się cechami kontynentalnymi i należy do najchłodniejszych w kraju. Średnia roczna temperatura waha się tu w granicach od 6,6 do 6,9 oC. średnia temperatura lata (okres VII, VIII) to 18,5 oC. Zimy są stosunkowo długie i mroźne, przy średniej temperaturze -6 oC. Średni okres bezprzymrozkowy okolic Białegostoku trwa 155 dni, ostatnie przymrozki przypadają na ostatnią dekadę maja z 11-dniowym odchyleniem. Dominuje powietrze polarno – morskie. Okres wegetacji rozpoczyna się 10 kwietnia, a kończy 25 listopada z odchyleniem 8 dni. Ogólnie warunki termiczne i klimatyczne doliny Narwi nie różnią się od terenów przyległych.

Obszar LGD N.A.R.E.W. nie jest zasobny w surowce mineralne. Najszerzej wykorzystywanym bogactwem naturalnym, na tych terenach, są surowce mineralne typu piaski, piaski ze żwirem, utwory gliniaste i ilaste oraz złoża kredy jeziornej. Istotną rzeczą jest odpowiednia, zgodna z wymogami ochrony środowiska, eksploatacja tychże surowców. Należy minimalizować negatywny wpływ odkrywkowej metody pozyskiwania kruszywa na krajobraz, a wyeksploatowane wyrobiska rekultywować. Ważnym bogactwem naturalnym tego terenu są również pokłady złóż torfu. W większości znajdują się one na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego i są objęte zakazem eksploatacji. Poza terenem chronionym eksploatowane są śladowe ilości tego surowca. Największym bogactwem tego terenu jest czyste powietrze i woda. Występują tu rzadkie rośliny i zwierzęta.

 

Na terenie LGD największym ciekiem jest Narew oraz jej dopływy: Nereśl, Ślina, Kurówka na terenie gminy Tykocin. W gminie Poświętne i Suraż głównym ciekiem (poza Narwią) jest rzeka Liza oraz sieć bezimiennych cieków połączonych rowami melioracyjnymi. W gminie Turośń Kościelna sieć hydrograficzną tworzą wraz z Narwią rzeki: Czaplinianka, Turośnianka, Grądówka. W gminie Choroszcz główne dopływy Narwi to rzeka Supraśl i Horodnianka, liczne rowy melioracyjne odprowadzają wodę bezpośrednio do Narwi.

Na jakość wód powierzchniowych występujących na obszarze LGD N.A.R.E.W. najważniejszy i najsilniejszy wpływ wywiera działalność człowieka. Jakość wód powierzchniowych Narwi i jej dopływów, w bardzo dużej mierze, zależy obecnie od ilości i jakości zrzucanych ścieków. Ogólne wnioski są takie, że jakość wody generalnie polepsza się. Jest to spowodowane brakiem dużych, uciążliwych zakładów przemysłowych oraz konsekwentną polityką ochrony wód, budowy nowoczesnych oczyszczalni ścieków i kanalizacji. Dominują wody II i III klasy czystości, wody pozaklasowe n.o.n. występowały jedynie w punkcie pomiarowym w dopływie Horodnianki, poniżej miasta Choroszcz.

 

Jeśli chodzi o zasoby wód podziemnych, to obszar LGD N.A.R.E.W. nie jest pod tym względem zasobny. Wody podziemne o znaczeniu użytkowym występują głównie w piaszczysto – żwirowych utworach czwartorzędowych oraz trzeciorzędowych. Warstwa wodonośna układa się przeciętnie na głębokości od 120 do 250 m. Ograniczone ilości posiadanych zasobów wodnych pociągają za sobą konieczność konsekwentnie prowadzonej polityki ochrony ilościowej i jakościowej tych zasobów, zarówno powierzchniowych, jak i podziemnych.